De Elzas en haar wijnen

De Elzas en haar wijnen. Lees meer over de geschiedenis van de Elzas en het ontstaan van de wijnwetgeving. Verder vertellen we je graag meer over de biologische wijnbouw in de Elzas. Maak kennis met deze prachtige wijnstreek waar wij onze wijnen vanuit importeren.

Wijnstreek Elzas

De Elzas of Alsace zoals ze in Frankrijk zeggen is een wijnstreek in Noord-Oost Frankrijk. De wijnroute (Route des Vins d'Alsace) is 170 km lang en loopt van het noordelijkste deel ter hoogte van Straatsburg tot aan Mulhouse in het zuiden. Het noordelijke deel van de Elzas heet Bas-Rihn en het zuidelijke deel Haut-Rihn. Over het algemeen komen uit het zuidelijke deel betere en complexere wijnen dan uit het noorden.

Het waren de Romeinen die de wijnbouw introduceerde in de Elzas. Rondom de omgeving van Eguisheim ontstonden de eerste wijngaarden. Nog voor het einde van het eerste millennium werd al op 160 plaatsen wijn verbouwd. Tijdens de Middeleeuwen behoorde Alsacewijnen tot de meest prestigieuze van Europa.

De wijnbouw bereikte zijn hoogtepunt in de 16e eeuw, maar deze welvaartsperiode werd wreed verstoord door de Dertigjarige Oorlog. De regio was onderhevig aan plunderingen en natuurrampen, de bevolking dunde uit en de handelsactiviteiten liepen drastisch terug. Als de wijnboeren na de Eerste Wereldoorlog een beleid gaan voeren dat meer gericht is op kwaliteit, bloeit de wijnbouw weer op. Vanaf dan worden er alleen nog wijnen geproduceerd die uitsluitend zijn samengesteld uit geselecteerde druivenrassen.

Vanaf 1945 gaat men een stapje verder door het afbakenen van het aantal productiegebieden en het vaststellen van strenge voorwaarden voor productie en vinificatie. Uiteindelijk worden de inspanningen beloond door het instellen van de Appellation d’Origine Contrôlée Alsace in 1962, Alsace Grand Cru in 1975 en Crémant d’Alsace in 1976.

Wil je meer lezen over de Elzas en haar wijnen?
Kijk dan eens op de website van de Vergeten Koningin of de officiele website van Vin d'Alsace

De wijnwetgeving in de Elzas

De wijnen uit de Elzas zijn voor het overgrote deel cepage-wijnen. Dit zijn wijnen die gemaakt worden van één druivensoort. Dit druivenras wordt vervolgens op de fles vermeld. De Riesling, Pinot Gris, Gewurztraminer en Muscat zijn de zogenaamde edele druivenrassen in de Elzas. Dit zijn ook de rassen die mogen worden verbouwd op de Grand Cru's. Andere bekende rassen zijn Pinot Blanc, Sylvaner en de Pinot Noir. De laatste is de enige druivensoort waar rode wijn van gemaakt wordt, de andere druivenrassen leveren allemaal witte wijnen.

Er worden op kleine schaal ook wijnen gemaakt van meerdere druivenrassen, deze heten Edelzwicker of Gentil, bij de laatste moet de blend voor minimaal 50% uit edele druivenrassen bestaan. De wijnen worden onderscheiden in verschillende kwaliteitsaanduidingen. Het overgrote deel, ruim 80% valt onder de Appellation d'Orgine Controlée (AOC of AOP).

Daarnaast heb je een groot aantal lieu-dits. Dit zijn kleine wijngaarden met vaak een lange geschiedenis die interessantere en complexere wijnen opleveren. Wijnen van dergelijke bijzondere wijngaarden mogen apart op het etiket worden vermeld. Het is vergelijkbaar met een Premier Cru.

De hoogste categorie is de AOC Grand Cru d'Alsace. De Elzas heeft 51 Grand Cru's. In 1975 was het de Schlossberg die als eerste de Grand Cru status verwierf en in 2007 was de Kaefferkopf de laatste die werd toegevoegd aan het lijstje met Grand Cru's. Al de Grand Cru's samen beslaan slechts 4% van de totale productie. Wijnhuizen hebben vaak slechts een heel klein perceel op zo'n prestigieuze wijngaard.

Naast de Grand Cru heb je ook nog Clos. Dit zijn ommuurde wijngaarden die vaak eigendom zijn van één of soms twee wijnhuizen en een zeer lange geschiedenis hebben en gerenommeerde wijnen opleveren. Een dergelijke Clos kan ook op een Grand Cru liggen. Een goed voorbeeld hiervan is de Clos du Vicus Romain van Aimé Stentz op de Grand Cru Hengst.

Biologische wijnbouw in de Elzas

De Elzas staat aan de top als het gaat om biologische wijnbouw in Europa. Door de veel zonuren en weinig neerslag is het gebied ideaal voor biologische wijnbouw. Daarnaast is de Elzas vanuit het verleden al gewend om wijnen te verbouwen zonder chemische bestrijdingsmiddelen.

Door de katholieke invloeden werd er tot de jaren 70 nauwelijks gebruik gemaakt van dit soort middelen. 'Tussen ons en de wijnstok staat alleen Onze Lieve Heer' zei men vaak in de Elzas. Bij biologische wijnbouw zijn kunstmeststoffen, zwaar giftige onkruidverdelgingsmiddel (pesticiden en herbiciden) en alle chemische insecticide en fungicide uitgesloten

De laatste tijd zie je steeds meer biologische wijn, of wijnen waarvan beweerd wordt dat ze biologische zijn, zonder dat dit voor een consument te controleren is. Wijnboeren die op hun fles een keurmerk dragen, staan onafhankelijke controles toe zodat je zeker weet dat deze wijnen ook echt volgens de juiste normen zijn gemaakt.

In de Elzas kom je AB-keur, VinaBio en Demeter of een combinatie van meerdere tegen. Over het algemeen zijn biologisch wijnen duurder, omdat een wijnboer veel intensiever bezig moet zijn in de wijngaarden en soms een grotere deel van de oogst verloren gaat. Ook wordt de grond intensiever bewerkt, soms zelfs traditioneel met een paard en een handploeg. Het mooie van biologisch wijn is dat er in de wijngaard een natuurlijk evenwicht is ontstaan wat zorgt voor gezondere en sterkere planten die ook betere en natuurlijkere wijnen opleveren. Er wordt zoveel mogelijk preventief gewerkt. In noodgevallen zijn er voldoende natuurlijke middelen om ziektes te bestrijden, zoals rotspoeder, basaltmeel, diverse mineralen

Verder worden bij de vinificatie geen stoffen toegevoegd zoals kleurverbeteraars, houtsnippers of grote hoeveelheden sulfieten. De wijn rijpt door de natuurlijke gistcultuur (spontane vergisting) van de druiven, hierdoor duurt het vaak langer voordat de wijnen op fles komen. De wijnen rijpen minimaal 8 maanden op vat, maar vaak langer.