Elzas wijnen en de wijnstreek
De Elzas wijnen komen uit een unieke wijnstreek. Ontdek de geschiedenis van de Elzas en het ontstaan van de wijnwetgeving. Verder vertellen we je meer over de biologische Elzas wijnen. Maak kennis met deze prachtige wijnstreek waar onze heerlijke Elzas wijnen vandaan komen.
De Elzas of Alsace zoals ze in Frankrijk zeggen is een wijnstreek in Noordoost-Frankrijk. De Elzas wijn route (Route des Vins d'Alsace) is 170 km lang en loopt van het noordelijkste deel ter hoogte van Straatsburg tot aan Mulhouse in het zuiden. Het noordelijke deel van de Elzas heet Bas-Rihn en het zuidelijke deel Haut-Rihn. Over het algemeen komen uit het zuidelijke gebied rondom Colmar betere en complexere Elzas wijnen.
Het waren de Romeinen die de wijnbouw introduceerde in de Elzas. Rondom de omgeving van Eguisheim ontstonden de eerste wijngaarden. Nog voor het einde van het eerste millennium werd al op 160 plaatsen Elzas wijnen verbouwd. Tijdens de Middeleeuwen behoorde de Elzas tot de meest prestigieuze wijnstreek van Europa. Er ging geen feest van vooraanstaande edellieden voorbij zonder rijk gevulde glazen met Elzas wijnen.
De wijnbouw bereikte zijn hoogtepunt in de 16e eeuw, maar deze welvaartsperiode werd wreed verstoord door de Dertigjarige Oorlog. De regio was onderhevig aan plunderingen en natuurrampen, de bevolking dunde uit en de handelsactiviteiten van de Elzas wijnen liep drastisch terug.. Als de wijnboeren na de Eerste Wereldoorlog een beleid gaan voeren dat meer gericht is op kwaliteit, bloeit de wijnbouw weer op. Vanaf dan worden er alleen nog Elzas wijnen geproduceerd die uitsluitend zijn samengesteld uit geselecteerde druivenrassen.
Vanaf 1945 gaat men een stapje verder door het afbakenen van het aantal productiegebieden en het vaststellen van strenge voorwaarden voor productie van Elzas wijnen en vinificatie. Uiteindelijk worden de inspanningen beloond door het instellen van de Appellation d’Origine Contrôlée Alsace in 1962, Alsace Grand Cru in 1975 en Crémant d’Alsace in 1976.
Vandaag de dag is de Elzas nog steeds een van de meest boeiende wijnstreken. Door het zonnige en droge klimaat, de enorme verscheidenheid aan bodensoorten en de ruime selectie van druivenrassen. Dit alles maakt de Elzas een unieke wijnstreek waar een enorme diversiteit aan wijnen is te ontdekken.
De Elzas wijnwetgeving
De wijnen uit de Elzas zijn voor het overgrote deel cepage-wijnen. Dit zijn Elzas wijnen die gemaakt worden van één druivensoort. Dit druivenras wordt vervolgens op de fles vermeld. De Riesling, Pinot Gris, Gewurztraminer en Muscat zijn de zogenaamde edele druivenrassen in de Elzas. Dit zijn ook de rassen die mogen worden verbouwd op de Grand Cru wijngaarden. Vanaf oogstjaar 2022 komt daar ook Pinot Noir bij mits deze is aangeplant op de Grand Cru Hengst of Grand Cru Kirchberg de Barr. Andere bekende rassen voor Elzas wijnen zijn Pinot Blanc, Sylvaner en de Pinot Noir. De laatste is de enige druivensoort waar rode wijn van gemaakt wordt, de andere druivenrassen leveren allemaal witte wijnen.
Er worden op kleine schaal ook Elzas wijnen gemaakt van meerdere druivenrassen, deze heten Edelzwicker of Gentil, bij de laatste moet de blend voor minimaal 50% uit edele druivenrassen bestaan. De wijnen worden onderscheiden in verschillende kwaliteitsaanduidingen. Het overgrote deel, ruim 80% valt onder de Appellation d'Orgine Controlée (AOC of tegenwoordig AOP).
Daarnaast zijn er een groot aantal lieu-dits. Dit zijn kleine wijngaarden met vaak een lange geschiedenis die interessante en complexe wijnen opleveren. Wijnen van dergelijke bijzondere wijngaarden mogen apart op het etiket worden vermeld. Het is vergelijkbaar met een Premier Cru. Een beroemde lieu-dit is bijvoorbeeld de Rosenberg pal naast de Grand Cru Pfersigberg.
De hoogste categorie is de AOC Grand Cru d'Alsace. De Elzas heeft 51 Grand Cru's. In 1975 was het de Schlossberg die als eerste de Grand Cru status verwierf en in 2007 was de Kaefferkopf de laatste die werd toegevoegd aan het lijstje met Grand Cru's. Al de Grand Cru's samen beslaan slechts 4% van de totale productie. Lang niet alle wijnboeren hebben bezittingen op een Grand Cru. Als ze dit wel hebben gaat het vaak om een klein perceel.
Je kan ook nog een "Clos" op het etiket tegenkomen in de Elzas. Dit zijn wijnen afkomstig van ommuurde wijngaarden die vaak eigendom zijn van één of soms twee wijnhuizen en een zeer lange geschiedenis hebben en gerenommeerde wijnen opleveren. Een dergelijke Clos kan ook op een Grand Cru liggen. Een goed voorbeeld hiervan is de Clos du Vicus Romain van Aimé Stentz op de Grand Cru Hengst.
Elzas wijnen steeds vaker biologisch
De Elzas staat aan de top als het gaat om biologische wijnbouw in Europa. Door de veel zonuren en weinig neerslag is het gebied ideaal voor biologische wijnbouw. Daarnaast is de Elzas vanuit het verleden al gewend om wijnen te verbouwen zonder chemische bestrijdingsmiddelen.
Door de Christelijke invloeden werd er tot de jaren 70 nauwelijks gebruik gemaakt van dit soort middelen. 'Tussen ons en de wijnstok staat alleen Onze Lieve Heer' zegt menig wijnboer in de Elzas. Bij biologische wijnbouw zijn kunstmeststoffen, onkruidverdelgingsmiddel (pesticiden en herbiciden) en alle chemische insecticide en fungicide uitgesloten
De laatste tijd zie je steeds meer Elzas wijnen van biologische oorsprong. Ook zien we Elzas wijnen vaarvan het onduidelijk is of het om een biologische wijn gaat. Wijnboeren die op hun fles het EU Bio-keurmerk dragen, staan onafhankelijke controles toe zodat je zeker weet dat deze wijnen ook echt volgens de juiste normen zijn gemaakt. In ons assortiment hebben de Elzas wijnen van Aime Stentz dit officiele keurmerk.
Over het algemeen zijn biologisch Elzas wijnen duurder, omdat een wijnboer veel intensiever bezig moet zijn in de wijngaarden en soms een grotere deel van de oogst verloren gaat. Ook wordt de grond intensiever bewerkt, soms zelfs traditioneel met een paard en een handploeg. Het mooie van biologische Elzas wijnen is dat er in de wijngaard een natuurlijk evenwicht is ontstaan wat zorgt voor gezondere en sterkere planten die ook betere en natuurlijkere wijnen opleveren. Er wordt zoveel mogelijk preventief gewerkt. In noodgevallen zijn er voldoende natuurlijke middelen om ziektes te bestrijden, zoals rotspoeder, basaltmeel en diverse mineralen.
Verder gebruiken biologische wijnboeren meestal geen hulpstoffen zoals kleurverbeteraars, houtsnippers of grote hoeveelheden sulfieten. De wijn rijpt meestal door de natuurlijke gistcultuur (spontane vergisting) van de druiven. Alle Elzas wijnen die we verkopen zijn spontaan vergist en rijpen minimaal 8 maanden in de kelder. Dit geldt overigens voor alle Elzas wijnen die wij importeren. Deze Elzas wijnen zijn allemaal spontaan vergist, het gebruik van sulfiet is beperkt en de wijn krijgt maanden de tijd om te rijpen om tot volledige wasdom te komen.
